Ազգային Միացեալ վարժարանի աշակերտները իրենց երախտագիտութիւնը յայտնեցին հայ լեզուի առաջին ուսուցիչին եւ անոր աշակերտներուն` յարգելով անոնց անթառամ յիշատակը, անմահացնելով անոնց սուրբ գործը:
Ուրբաթ, 12 հոկտեմբեր 2018-ին նախակրթարանի դասարանները ունեցան արտադասարանային աշխատանքներ: Տարրական դասարանները տարբեր ձեռային աշխատանքներով եւ դիտելով տեսերիզներ` նուիրուած Մեսրոպ Մաշտոցի ու թարգմանիչներուն, ուխտեցին հաւատարիմ մնալ այդ վսեմ առաքելութեան: Միւս կողմէ` նախակրթարանի Դ, Ե, եւ Զ կարգերու աշակերտները խաղ-մրցումով մը վերանորոգեցին իրենց ուխտը` մրցումի առաջին փուլին հնչեցնելով հայ տառերու անունները, եւ ապա երկրորդ փուլին պատասխանելով այբուբենի գիւտին եւ Թարգմանչաց աշխատանքներուն վերաբերեալ հարցումներու: Մրցումի դադարներու ընթացքին հայ լեզուի նուիրուած ասմունքներ լեցուցին մթնոլորտը հպարտութեան դոփիւններով: Աշակերտները երդուեցին հայ մնալ, շարունակել պայքարը եւ դառնալ այբուբենի պաշտպան զինուորները` ասմունքելով Համօ Սահեանի «Մեր լեզուն», Խաչիկ Դաշտենցի «Հայերէն» եւ Մուշեղ Իշխանի «Հայ լեզուն տունն է հայուն» բանաստեղծութիւնները:
Միջնակարգ եւ երկրորդական բաժիններու աշակերտութիւնը եւս իր կարգին յատուկ ձեռնարկով մը նշեց Սրբոց Թարգմանչաց տօնը երկուշաբթի, 15 հոկտեմբեր 2018-ին:
Քայլերգներու ունկնդրութենէ ետք ձեռնարկին բացման խօսքը արտասանեց երկրորդականի բաժնի աշակերտ Ժիրայր Քէշիշեանը, որ ողջունեց ներկաները եւ ըսաւ. «Հայոց տառերու հրաշափառ գիւտին յաջորդած թարգմանչական աշխատանքը, ապա հայոց դպրութեան սկիզբն ու հետագային գրականութեան ծաղկումն ու հարստացումը մեր ժողովուրդը զինեցին ինքնապաշտպանական այնպիսի միջոցներով, որոնց շնորհիւ` մինչեւ այսօր կը մնանք անխոցելի արտաքին մշակութասպան սպառնելիքներուն դիմաց: Մեր անգիր բանարուեստի փլատակներուն վրայ Մաշտոց հիմնեց մեր դպրութիւնն ու քերթողութիւնը»:
Ապա տեղի ունեցաւ գեղարուեստական յայտագիր, որուն իրենց մասնակցութիւնը բերին երկու բաժանմունքներու աշակերտները` ասմունքելով Ժաք Ս. Յակոբեանի «Խօսէ հայերէն», «Միայն մէկ գիր» բանաստեղծութիւնները, երգելով «Մեր լեզուն» երգը, նուագելով Կոմիտասի «Քելէ-քելէ»-ն, պատմելով գիրերու գիւտը եւ դիտելով այբուբենի տառերուն յատուկ տեսերիզ մը, ինչպէս նաեւ` տեղեկութիւններ տալով հայերէն տպուած առաջին գիրքին, Յակոբ Մեղապարտին եւ առաջին տպարաններուն մասին :
Ձեռնարկի աւարտին օրուան պատգամը յղեց հայր Զարեհ վրդ. Սարգիսեանը: Ան անդրադարձաւ մեր պատմութեան այն ժամանակաշրջանին, երբ հայութիւնը ինքնութիւնը կորսնցնելու վտանգին մէջ էր, եւ հրատապ հարց էր գիրերու ստեղծումը: «Մաշտոց լծուեցաւ այդ աշխատանքին: Ան իր վրայէն հանելով աշխարհականի տարազը եղաւ հոգեւորական ու իր առաքելութեան ընթացքին գիտակցեցաւ գիրերու ստեղծումին հրամայականին: Հարկ է անոր կատարած մեծ աշխատանքը գնահատել` գնահատելով նաեւ իր աշակերտները, որոնց տաժանակիր աշխատանքին շնորհիւ` մենք ունեցանք մեր հայերէն տառերը»: Հայր սուրբը աշակերտութեան ուշադրութեան յանձնեց` ըսելով. «Որպէս Ազգային Միացեալ վարժարանի աշակերտներ` պէտք է գիտակցութեամբ ընդունիք այս դէպքը, մեր ինքնութիւնը պահելու համար միշտ խօսիք հայերէն, մնաք հաւատարիմ Մաշտոցին եւ` աշակերտներուն: Իւրաքանչիւր աշակերտ պէտք է պահպանէ եւ տարածէ իր մայրենի լեզուն` զայն գործածելով, որովհետեւ հայը ունի վեհ պատմութիւն եւ պէտք է վսեմ պահել այդ պատմութիւնը»:
Աշակերտները միասնաբար ուխտեցին հաւատարիմ մնալ դարաւոր անցեալի մաշտոցեան նշխարներուն ու զօրանալ թարգմանչաց սերունդի զօրութեամբ:
